W dzisiejszych czasach nauka i znajomość co najmniej jednego obcego języka jest niemalże obowiązkiem. W wieku szkolnym bierzemy udział w obowiązkowych lekcjach i zajęciach dodatkowych, ucząc się języków obcych. Z czasem zdobywamy wiedzę, która z poziomu podstawowego pozwoli nam wkroczyć w poziom średnio-zaawansowany, a później w zaawansowany danego języka obcego. W czasach globalizacji, kiedy interesy prowadzi się z ludźmi z całego świata, językiem najbardziej rozpowszechnionym i językiem biznesu jest język angielski. To właśnie na jego znajomość pracodawcy zwracają największą uwagę. Istnieje wiele egzaminów, które w precyzyjny sposób mogą udokumentować naszą znajomość języka angielskiego. Jednak co zrobić, gdy uczymy się języka orientalnego, jakim bez dwóch zdań jest język japoński?

1. Nihongo Noryoku Shiken (日本語の力試験)

To oficjalny i najbardziej popularny egzamin z języka japońskiego, konstruowany przez Japończyków z myślą o ludziach uczących się języka japońskiego na całym świecie. Jest on skierowany do ludzi znających język japoński na poziomie podstawowym, jak i do tych mówiących bardzo dobrze w tym języku. W Polsce odbywa się dwa razy do roku, w grudniu oraz w lipcu. Egzamin jest płatny, a jego cena często się zmienia, dlatego takich informacji najlepiej szukać na oficjalnej polskiej stronie internetowej egzaminu.

Sama forma egzaminu od lat wygląda podobnie. Składa się on z 3 części: pisanie i słownictwo (pytania wielokrotnego wyboru A,B,C,D), rozumienie ze słuchu, czytanie i gramatyka. Część dotycząca pisania i słownictwa sprawdza naszą znajomość znaków, słownictwa oraz to, czy potrafimy ich używać w zdaniach. Wszelkie rodzaje kombinacji rzeczowników, przymiotników, czasowników oraz złożeń znaków będą właśnie w tej części egzaminu. Kolejna część sprawdza naszą umiejętność rozumienia ze słuchu. Polega to na słuchaniu monologów bądź dialogów prowadzonych przez Japończyków i wybierania właściwych odpowiedzi A,B,C,D. Musimy pamiętać, że cały egzamin jest skonstruowany w języku japońskim, a w trakcie części rozumienia ze słuchu nie ma powtórek, dlatego trzeba być maksymalnie skupionym. Ostatnia część ma za zadanie sprawdzić naszą umiejętność czytania ze zrozumieniem dłuższych tekstów w języku japońskim. Po przeczytaniu tekstu musimy odpowiedzieć na pytania, które go dotyczą. Ta część sprawdza niemalże wszystkie elementy języka japońskiego: znajomość słownictwa, znaków japońskich, gramatyki, umiejętności tłumaczenia długich tekstów oraz szukania odpowiedzi w tekście – to wszystko znajduje się w tej części. Egzamin podzielony jest na 5 stopni trudności: poziom N1, N2, N3, N4, N5. W tym poziom N5 jest poziomem podstawowym, a poziom N1 poziomem najbardziej zaawansowanym. Analogicznie poziom N5 wymaga od nas znajomości najbardziej podstawowej gramatyki oraz znaków kanji. Z poziomu na poziom zakres materiału się zwiększa. Nie jest powiedziane, ile przeciętnemu człowiekowi zajmuje dojście do poziomu N1, bo wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji, chęci i zaangażowania poszczególnej osoby.

Po odbytym egzaminie arkusze egzaminacyjne wysyłane są do Japonii, skąd przychodzą do nas wyniki, mniej więcej po 3 miesiącach. Aby uzyskać certyfikat ze znajomości języka na wybranym poziomie, potrzebujemy łącznie 60% poprawnych odpowiedzi na egzaminie. Egzamin organizowany jest przez Polsko-Japońską Wyższą Szkołę Technik Komputerowych i ma miejsce w Warszawie (dokładne miejsce zależy od ilości zgłoszonych uczestników, dlatego takich informacji najlepiej szukać na oficjalnej polskiej stronie internetowej egzaminu).

Oficjalna strona egzaminu: www.jlpt.jp (do wyboru również język angielski strony)
Oficjalna strona egzaminu w Polsce

2. Egzamin na tłumacza przysięgłego

Niestety egzamin Nihongo Noryoku Shiken, jest jedynym w Polsce egzaminem z języka japońskiego sprawdzającym stopień wiedzy, nawet podstawowy. Potem pozostają już egzaminy, które wymagają od nas wiedzy na poziomie bardzo zaawansowanym (poziom znajomości języka japońskiego odpowiadający umiejętnością rodowitych mieszkańców Japonii).

Jednym z nich jest egzamin na tłumacza przysięgłego. Forma jak i zasady egzaminowania są nadzorowane i koordynowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, dokładniej przez Departament Organizacyjny, Wydział tłumaczy przysięgłych, dlatego wszelkich informacji na temat egzaminu na tłumacza przysięgłego najlepiej szukać właśnie tam. Jednakże postaram się nieco przybliżyć zasady na jakich oparty jest ten egzamin.

Po pierwsze, egzamin składa się z dwóch części: ustnej i pisemnej. Egzamin zostaje zaliczony, jeżeli zdający otrzyma minimum 150 na 200 punktów z każdej części, przy czym zdanie części pisemnej uprawnia do podejścia do części ustnej. Koszt egzaminu to 800 zł, a podchodzić do niego dopiero po 6 miesiącach od daty poprzedniego egzaminu.

Egzamin pisemny podzielony jest na dwa kierunki tłumaczenia tekstów: z języka polskiego na język obcy i odwrotnie. Każdy kierunek zawiera dwa rodzaje tekstów: tłumaczenie pism sądowych, urzędowych albo tekstów prawniczych (50 punktów) oraz tłumaczenie tekstów o tematyce dowolnej (50 punktów). Dwa rodzaje tekstów w dwóch kierunkach tłumaczenia dają łączną ilość 200 punktów. Kryterium oceny każdego z czterech tekstów jest następujące:

- zgodność treści przekazanej w tłumaczeniu z treścią oryginału – 10 punktów
- terminologia i frazeologia subjęzyka specjalistycznego – 15 punktów
- poprawność gramatyczna, ortograficzna i leksykalna (leksyka niespecjalistyczna) – 10 punktów
- zastosowanie rejestru (stylu funkcjonalnego) języka właściwego dla danego rodzaju tekstu – 10 punktów
- znajomość formalnych zasad wykonywania tłumaczeń uwierzytelnionych - 5 punktów

Egzamin części pisemnej trwa cztery godziny.

Część ustna egzaminu odbywa się nie wcześniej niż po 7 dniach od daty egzaminu pisemnego. Ten egzamin ma podobną strukturę do egzaminu pisemnego. Podzielony jest na kierunki tłumaczenia (tłumaczenie konsekutywne z języka polskiego na język obcy, oraz tłumaczenie a vista z języka) oraz dwa rodzaje tekstów w każdym z kierunków (pismo sądowe, urzędowe albo tekst prawniczy, oraz tekst o tematyce dowolnej). W pierwszej części egzaminu, tzn. części konsekutywnej, egzaminowany ma prawo odczytywać przygotowany tekst, jednak w już w drugiej, tzn. tłumaczenie a vista, teksty do tłumaczenia dostaje się podczas egzaminu. Kryterium oceny jest podobne:
- zgodność treści przekazanej w tłumaczeniu z treścią oryginału – 10 punktów
- terminologia i frazeologia subjęzyka specjalistycznego – 15 punktów
- poprawność gramatyczna, ortograficzna i leksykalna (leksyka niespecjalistyczna) – 10 punktów
- zastosowanie rejestru (stylu funkcjonalnego) języka właściwego dla danego rodzaju tekstu – 10 punktów
- poprawność fonetyczno-intonacyjna, dykcja i płynność wypowiedzi – 5 punktów


Po zdanym egzaminie Minister Sprawiedliwości wydaje świadectwo otrzymania uprawnień zawodu tłumacza przysięgłego.

Lista dostępnych w Polsce egzaminów z języka japońskiego jest uboga, ale miejmy nadzieję, że z czasem otrzymamy więcej możliwości sprawdzenia swoich sił i udokumentowania swojej wiedzy.